Письменная культура и общество - Роже Шартье

Письменная культура и общество читать книгу онлайн
Как на протяжении столетий менялось содержание таких привычных и, на первый взгляд, неизменных понятий, как «автор», «произведение», «книга», «чтение», «библиотека»? И действительно ли мы переживаем конец «эпохи Гутенберга»? На эти и другие вопросы отвечает книга одного из крупнейших современных французских историков Роже Шартье, посвященная эволюции европейской письменной культуры от Средневековья до наших дней, когда складывавшиеся веками читательские навыки стали стремительно терять свою актуальность.
149
Naudé G. Op. cit. P. 104.
150
Ibid. P. 12.
151
Ibid. P. 31.
152
Ibid. P. 37.
153
Ibid. P. 57.
154
Dictionnaire des journaux 1600-1789 / Ed. par J. Sgard. Paris: Universitas, 1991. № 144-174.
155
Poirier R. La Bibliothèque universelle des romans. Rédacteurs, textes, publics. Genève: Librairie Droz, 1977.
156
Mercier L.S. Tableau de Paris / Nouvelle édition revue et augmentée. Amsterdam, 1783. T. VI: Dictionnaires. P. 294-295.
157
См., например: Lüsebrink H.-J. “L’Histoire des Deux Indes” et ses “extraits”: Un mode de dispersion textuelle au XVIIIe siècle // Littérature. № 69 (février 1988). P. 28-41, “Intertextualité et Révolution”.
158
Mercier L.S. L’An 2440: Rêve s’il en fut jamais / Ed., introd. et notes par R. Trousson. Bordeaux: Editions Ducros, 1971 (глава XXVIII «Королевская библиотека», с. 247-271; цитата на с. 247-248 и 250-251 [рус. пер.: Мерсье Л.-С. Год две тысячи четыреста сороковой: Сон, которого, возможно, и не было. М.: Наука, 1977. С. 92-93; пер. А.Л. Андрес]).
159
Goulemont J.-M. En guise de conclusion: les bibliothèques imaginaires (fictions romanesques et utopies) // Histoire des bibliothèques françaises. T. II: Les Bibliothèques sous l’Ancien Régime. P. 500-511.
160
Наряду с «Универсальной библиотекой» («Bibliotheca universalis») Геспера, Фюретьер упоминает следующие сочинения: Possevino, Antonio, s.j. Bibliotheca selecta qua agitur de ratione studiorum. Roma: Ex Typographia Apostolica Vaticana, 1593 (переизд.: Венеция, 1603; Кёльн, 1607); Photius. Myrobiblion sive Bibliotheca librorum quos legit et censuit Photius <...> Graece edidit David Hoeschelius <...> et notis illustravit, latine vero reddidit et scholis auxit Andreas Schottus. Rouen, 1653 (вышло после греческого и латинского изданий, опубликованных в Аугсбурге в 1601 и 1606 годах); Labbé, Philippe, s.j. Bibliotheca bibliothecarum curis secundis auctior. Paris: L. Billaine, 1664 (переизд.: Руан, 1672).
161
Naudé G. Op. cit. P. 22, 24.
162
Упомянутые Фюретьером испанские «Библиотеки» — это: Antonio N. Bibliotheca hispana nova, sive Hispanorum qui <...> scripto aliquid consignaverunt notitia. Roma, 1672 (переизд.: Roma, 1696); Schott A. <A.S. Peregrinus, s.j.>. Hispaniae bibliothecae, seu de academiciis ac bibliothecis; item elogia et nomenclator clarorum Hispaniae scriptorum. Frankfort, 1608.
163
Besterman Th. The Beginnings of Systematic Bibliography. Oxford: University Press; London: Humphrey Milford, 1935; Balsamo L. La Bibliografia: Storia di una Tradizione. Firenze: Sansoni Edizione, 1984.
164
О Геснере-библиографе существует богатая литература. См.: Bay J. Chr. Conrad Gesner (1516—1565): The Father of Bibliography: An Appreciation // Papers of the Bibliographical Society of America. T. 10 (1916). P. 53-88; Schazmann P.-E. Conrad Gesner et les débuts de la bibliographie universelle // Libri. 1952-1953. P. 37-49; Mayerhöfer J. Conrad Gesner als Bibliograph und Enzyklopädist // Gesnerus. 1965. № 3/4. S. 176-194; Widman H. Nachtwort // Konrad Gesner: Bibliotheca universalis und Appendix. Osnabrück: Otto Zeller Verlagsbuchhandlung, 1966. S. I—XII; Fischer H. Conrad Gesner (1516-1565) as Bibliographer and Encyclopedist // The Library. 5th Series. Vol. XXI (December 1966). № 4. P. 269-281; Wellisch H.H. Conrad Gesner: a Bio-Bibliography //Journal of the Society for the Bibliography of Natural History. 1975. № 2. P. 151-247; Balsamo L. Il canone bibliografico di Konrad Gesner e il concetto di biblioteca pubblica nel Cinquecento // Studi di biblioteconomia e storia del libro in onore di Francesco Barberi. Roma: Associazione italiana biblioteche, 1976. P. 77-96; Hejnic J. Bok V. Gesner europaische Bibliographie und ihre Beziehung zum Späthumanismus in Böhmen und Mähren. Praha: Academia Nakladatelstvi Cekoslovenské; Academie Ved, 1988; Serrai A. Conrad Gesner / Ed. par M. Concetti. Avec une bibliographie des oeuvres établie par M. Menato. Roma: Bulzoni, 1990.
165
Переиздание этого текста см.: Doni A.F. La Libraria / Ed. par V. Bramanti. Milano: Longanesi, 1972. Об этом тексте см.: Ricottini Marsili-Libelli С. Anton Francesco Doni scrittore e stampatore. Fiorenze: Sansoni Antiquariato, 1960, и особенно: Quondam A. La letteratura in tipografia // Letteratura italiana. T. II: Produzione e consumo. Torino: Einaudi, 1983. P. 555-686, в частности с. 620-636.
166
Ibid. P. 628-629.
167
Besterman Th. Op. cit. P. 23.
168
Цитаты из обоих сочинений приводятся по экземплярам из Национальной библиотеки Парижа. Об обеих «Библиотеках» см.: Longeon Cl. Antoine Du Verdier et François de La Croix du Maine // Actes du Colloque Renaissance-Classicisme du Maine. Le Mans, mai 1971. Paris: A.-G. Nizet, 1975. P. 213-233.
169
Petrucci A. Alle origini del libro moderno. Libri da banco, libro da bisaccia, libretti da mano // Libri, scrittura e pubblico nel Rinascimento: Guida storica e critica / Ed. di A. Petrucci. Roma; Bari: Laterza, 1979. P. 137-156.
170
Об истории классификации см. крайне догматичный труд Е.И. Шамурина: Samurin I.E. Geschichte der bibliothekarisch-bibliographischen Klassifikation. Leipzig: VEB Bibliographisches Institut, 1964 (о Лакруа дю Мэне см.: T. I. P. 106-109 [рус. изд.: Шамурин Е.И. Очерки по истории библиотечно-библиографической классификации. М.: Изд-во Всесоюзной книжной палаты, 1955. T. I. С. 111-114]). Ср. также: Martin H.-J. Classements et conjonctures